Şok Nedir? Şoktaki Hastaya Yaklaşım Nasıl olmalıdır?

      Şok, kısaca kalp debisi düşüklüğü nedeniyle hayati organların kanlanamamasıdır. Halk arasında da Şok terimi oldukça sık kullanılmakta fakat yanlış tanımlanmaktadır. Şok, yetersiz organ perfüzyonu nedeniyle özellikle oksijen ve beslenme ürünleri açısından dokulardaki hücrelerin metabolik ihtiyacı karşılanamamaktadır. Şoktaki hastaya etkin bakım verebilmek için şokun tiplerimi, belirti ve bulgularını, fizyopatolojisini ve şoka neden olan durumları bilmemiz gerekmektedir.
Tavsiye Makale: Bilinç Bozukluğunda İlk Yardım Nasıl Yapılır?

Şokun Sınıflandırılması

1-)Hipovolemik Şok

 Hipovolemik şok cerrahide en sık görülen şok tipidir ve dolaşımdaki kan hacminin %10-25 oranında kaybedilmesiyle ortaya çıkar.

2-)Kardiyonejik Şok 

 Kalpin pompalama gücünün yetersizliği nedeniyle oluşur. Kardiyonejik şokta primer sorun kalbin pompalayamamasıdır.

3-)Vazojenik Şok

  Vasküler yonüsün yetersizliğine bağlı olarak ortaya çıkar. Kan valümü yeterli olduğu halde damar yatağı genişlediğinden perfüzyon bozulur.

4-)Septik Şok 

  Endotoksinlerin yayılması sonucu vazodilatasyon oluşur ve dolaşım yetersiz hale gelir.

5-) Nörejenik Şok 

Damarlarda otonomik kontrolün kaybı sonucu gelişir.

6-) Anaflaktik Şok

 Vücutta allerjen maddelere karşı oluşan ciddi bir allerjen reaksiyon biçimidir.

Şoktaki Hastaya Yaklaşım Nasıl Olmalıdır?

   Şokta yapılacak ilk yardımın amacı hastanın bozulmuş doku perfüzyonunu sağlamaktır. Bu amaçlar doğrultusunda hastanın vücut dengesi yerine gelmesi için birtakım işlemler yapılmaktadır.

• Şoktaki kişinin hava yolu açıklığı sağlanmalı. Sıkın bir şeyler varsa gevşetilmeli.
• Solunumu durmuş ise ve hipoksi söz konusuysa %100 oksijen ile ventilasyon sağlanmalıdır.
• Hasta hızlıca fiziki muayene edilmeli kanama varsa kontrol altına alınmalıdır.
• Hastaya şok pozisyonu verilir.(Bu işlemi üst ekstremite(Kafa travmaları, boyun yüz göğüs ) yaralanmalarda kesinlikle yapmayınız)
• Hastaya en az iki damar yolu açılmalı. Şok dönemi anlık atlasıldıysa bile yine tekrar etme durumunda hemen müdahale etmek için damar yolu açık kalmalı.
• Eğer hasta kan kaybettiyse, hastaya verilecek sıvı miktarı kaybedilen kanın 2,5-3 katı olmalıdır.
• Şok sürecinde hastaya kesinlikle ağızdan bir şey verilmez.
• Beden ısısının korunması sağlanır.
• Hastanın arrest olma durumu göze alınmalı ve bu durumda kalp masajına başlanmalı.7

Şok Pozisyonu Nasıl Verilir?

   Şok pozisyonunun amacı bir an önce hayati organlara(Kalp,beyin) kan gitmesini sağlayarak daha fazla oksijen ulaştırır. Bu sayede Yetersiz doku perfüzyonunun önüne geçilmesi hedeflenir.

1.  Hasta düz bir zemine yatırılır.
2. Bacakları yukarıdaki şekilde ki gibi 30 cm kaldırılır ve destek konur. (Battaniye, yastık vs.) 
3. Hastanın üzeri örtülerek vücut ısısı korunur
4. Ara ara hastanın yaşam bulguları kontrol edilir.